Μαθήματα ιστορίας: Ροζ φανέλα η πρώτη σου βαζέλα?

Ο Παναθηναικός σε λίγους μήνες κλείνει 103 χρόνια ζωής. Απο το 2008 κυρίως, αλλά και πιο παλιά δειλά-δειλά, πλανάται η πεποίθηση στις τάξεις οπαδών διαφορετικού χρώματος, πως η ημερομηνία ίδρυσής μας είναι ψέμα. Ήρθε και το πετυχημένο σύνθημα  “Ροζ φανέλα η πρώτη σου βαζέλα…” και το γλυκό της καζούρας έδεσε!
Η λύσσα για βγούμε ψεύτες έχει γεννηθεί απο την εντύπωση που έχουν (ή καλύτερα που κάποιος ξεκίνησε) πως ο Καλαφάτης ίδρυσε τον ΠΟΑ με χρώμα στην φανέλα το... ροζ (?), τον διέλυσε ένα χρόνο μετά για να ιδρύσει τον ΠΠΟ, τον οποίο και διέλυσε για να κάνει τον ΠΠΑΟ και στη συνέχεια να ξαναδιαλύσει για τον σημερινό ΠΑΟ το 1922. Άρα θα έπρεπε να γιορτάσουμε τα 100 χρόνια μας πολύ αργότερα. Μέχρι οτι και το σήμα μας είναι κλεμμένο απο την Celtic ακούσαμε (και φυσικά δακρύσαμε απο τα γέλια- Γιατί, θα διαβάσετε παρακάτω).

Τι από αυτά άραγε ειναι αλήθεια και τί ψέματα; Τί απο τα παραπάνω στέκει ιστορικά, και τι είναι απλή κόκκινη φαντασία; Και πραγματικά, για ποιο λόγο να βγει αυτή η φήμη;

Ο Γιώργος Καλαφάτης διέπρεπε ως αθλητής στίβου στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο. Το 1906 συμμετείχε στην ενδεκάδα της ελληνικής ομάδας, η οποία σε ένα ημίχρονο έχανε 9-0  από τη Δανία στη Μεσολυμπιάδα του 1906 και δεν κατέβηκε ποτέ να αγωνιστεί στην επανάληψη. Τότε αποφάσισε να ασχοληθεί σοβαρά με το ποδόσφαιρο. Βλέποντας όμως, πως ο ΠΓΣ δεν είχε καμία τέτοια διάθεση σχετικά με το άθλημα, αυτός και 40 συναθλητές του αποχώρησαν απο τον ΠΓΣ, για να ιδρύσουν έναν καθαρά ποδοσφαιρικό σύλλογο. Eτσι τον Φεβρουάριο του 1908 ιδρύθηκε ο ΠΟΑ ( Ποδοσφαιρικός Ομιλος Αθηνών) και χρώματα ορίστηκαν το κόκκινο και το λευκό και όχι το... ροζ! Πρώτη έδρα της ομάδας ήταν το γήπεδο στην οδό Πατησίων, στο μέρος που στεγάζεται σήμερα η ΑΣΟΕ.

Αυτή θεωρείται πως είναι ίσως η πρώτη φωτογραφία του Παναθηναικού ως ΠΟΑ. Το χρώμα στην εμφάνιση είνα ασαφές λογω της παλαιότητας, φαίνεται όμως πως η απόχρωση πλησιάζει περισσότερο στο κόκκινο.

Σε αντίθεση με άλλους συλλόγους της εποχής, όπως ο Πανελλήνιος ΓΣ, ο Εθνικός ΓΣ, ο Πανιώνιος ΓΣ, η Πειραϊκή Ενωση, οι ιδρυτές του Παναθηναϊκού πήγαν ενάντια στην τάση που ήθελε τους αθλητικούς συλλόγους να καλλιεργούν κατά πρωτεύοντα λόγο τα αγωνίσματα του στίβου. Στις αρχές του περασμένου αιώνα οι Σύλλογοι που δεν καλλιεργούσαν τον στίβο δεν αναγνωρίζονταν από τις επίσημες αρχές και δεν επιχορηγούνταν από κανέναν. 

Το 1909 ορίζεται νέος πρόεδρος του συλλόγου ο Μ. Μαρινάκης (τυχαιο το όνομα;) προερχόμενος απο τον Εθνικό Γυμναστικό Σύλλογο. Ο Μαρινάκης θέλησε να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της ομάδας παραγκονίζοντας τους υπόλοιπους, κι έτσι ο Καλαφάτης και 35 εκ των 40 αρχικών ιδρυτών του Συλλόγου αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από αυτόν ιδρύοντας τον Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Ομιλο ( ΠΠΟ ) αρνούμενοι να δεχθούν την απολυταρχική διοίκηση του νέου προέδρου. Ο υπό τον Μαρινάκη ΠΟΑ, διαλύθηκε σε λίγους μήνες, καθώς δεν συμπλήρωνε ούτε 11αδα για τους αγώνες, και ο Καλαφάτης με τους φίλους του επέστρεψαν στο γήπεδο της οδού Πατησίων. Τότε, το 1910 ορίστηκαν και τα χρώματα, πράσινο και λευκό που παραμένουν φυσικά μέχρι σήμερα, αλλά και το πρώτο “σήμα” του συλλόγου (1911) το οποίο αναπαριστούσε έναν ποδοσφαιριστή της ομάδας.

Το πρωτο σήμα του ΠΑΟ

Το τριφύλλι υιοθετήθηκε το 1918 μετά απο πρόταση του Κωνσταντινουπολίτη Μιχάλη Παπάζογλου, ο οποίος αγωνιζόταν στην Χαλκδόνα με ένα τεράστιο πράσινο τριφύλλι στην φανέλα του για “καλή τύχη”. Το πρώτο τριφύλλι της ομάδας το φιλοτέχνισε ο ο διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης και μέλος του συλλόγου, Γ. Χατζόπουλος.

 

Η ομάδα της Χαλκηδόνας Κωνσταντινούπολης. Αριστέρα διακρίνεται ο Παπάζογλου 
με το μεγάλο τριφύλλι στο στήθος.

Τότε ο σύλλογος αρχίσε να καλλιεργεί και τα αγωνίσματα του στίβου. Για τον λόγο αυτόν πρόσθεσε στο όνομα της τη λέξη «Αγωνιστικός» και από ΠΠΟ έγινε ΠΠΑΟ, δηλαδή, Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός και Αγωνιστικός Ομιλος.

Οσο μεγάλωνε ο ομάδα και αυξάνονταν οι οπαδοί της, ο κόσμος ήθελε ένα πιο εύχρηστο όνομα. Υπάρχουν “αστικοί μύθοι” που ήθελαν τα ταχυδρομεία να μπερδεύουν επιστολές που είχαν σαν αποδέκτη τον Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Αθλητικό ‘Ομιλο και να καταλήγουν στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο και το αντίστροφο. Έτσι στις 15/3/1922  απέκτησε το σημερινό του όνομα “Παναθηναικός Αθλητικός Ομιλος” μετά απο πρόταση των Καλαφάτη και Νικολαίδη. Το 1925 αναγνωρίστηκε και επίσημα από την πολιτεία σαν σωματείο.

- Ενδιαφέρον προκαλεί η ιστορία αρκετών, άσημων, ευρωπαικών ομάδων σχετικά με το έτος ίδρυσης τους αλλά και την εξέλιξη της ταυτότητας τους.

 

Manchester United

Η Manchester United ιδρύθηκε το 1878 αρχικά ως Newton Heath και τα χρώματά της ήταν το πράσινο και το κίτρινο. Το σήμα της ήταν τελείως διαφορετικό και αναπαριστούσε έναν παίχτη σε ποδοσφαιρικό γήπεδο.  Το 1902 άλλαξε το όνομα και τα χρώματα της σε κόκκινο και λευκό, ενώ και το νέο σήμα ήταν το έμβλημα της πόλης. Το μόνο κοινό σημείο ήταν η ασπίδα με το, σήμα κατατεθέν της πόλης, καράβι και τις 3 γραμμές απο κάτω που συμβόλιζουν τα 3 ποτάμια του Μάντσεστερ, το οποίο και κράτησε μέχρι το 1963. Τότε άρχισε να παίρνει σχεδιαστικά την μορφή που έχει και σήμερα, με 2 κορδέλες γύρω απο την ασπίδα και ανάμεσα τους 2 ρόδα του Λάνκαστερ, ενώ ο κόκινος διαβολος προστέθηκε το 1970. Φυσικά σαν έτος ίδρυσης διατηρεί το 1878, παρά τις μεγάλες αλλαγές της ταυτότητας της.

Liverpool

Η Λίβερπουλ ιδρύθηκε ύστερα από μία διαφωνία μεταξύ των μελών της Έβερτον και του προέδρου της Τζον Χούλντινγκ, που είχε και τα δικαιώματα του Άνφιλντ. Η Έβερτον είχε ιδρυθεί το 1878 και έπαιζε στο Άνφιλντ από το 1884. Το 1891 ο Τζον Χούλντινγκ, απέκτησε τα δικαιώματα του Σταδίου από τον Τζον Όρελ και ζήτησε αύξηση του ενοικίου, από £100 σε £250 το χρόνo. Μετά από μία συνέλευση, τα μέλη της Έβερτον, έδιωξαν τον Χούλντινγκ και αρνήθηκαν να πληρώσει η ομάδα το νέο ενοίκιο, μετακομίζοντας στο Goodison Park. Μετά απο αυτό ο Χουλντινγκ αποφάσισε την ίδρυση ενός νέου ποδοσφαιρικού συλλόγου και έτσι γεννήθηκε η Λίβερπουλ στις 15 Μαρτίου του 1892. Το αρχικό όνομα της νέας ομάδας ήταν Everton F.C. and Athletic Grounds Ltd, ή αλλιώς Everton Athletic με χρώματα το λευκό και το μπλε. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Αγγλίας αρνήθηκε να αναγνωρίσει την νέα ομάδα με αυτό το όνομα και έτσι τον Ιούνιο του 1892 άλλαξε το όνομά της σε Liverpool F.C. αρχικά με τα ίδια χρώματα. Το 1896 άλλαξε τα χρώματα σε κόκκινο-άσπρο ενώ το 1901 υιοθέτησε για σήμα της τον ¨Γρύπα¨ σύμβολο της πόλης του Λίβερπουλ.

Everton

H Everton ιδρύθηκε το 1878 με το όνομα St. Domingo FC. Εναν χρόνο αργότερα το 1879 το άλλαξε στο σημερινό  ενώ τα πρώτα χρόνια το σήμα της αποτελούνταν μόνο απο τα αρχικά EFC. 

Αrsenal

H Arsenal ιδρύθηκε το 1886 ως Dial Square. Λίγο καιρό αργότερα μετονομάστηκε σε Royal Arsenal. Το 1893 αλλάζει ξανά το όνομα της σε Woolwich Arsenal με διαφορετικό σήμα,  ενώ το 1914 παίρνει το τελικό της όνομα Arsenal. Απο τότε το σήμα της (το κανόνι) πέρασε και αυτό απο πολλά στάδια μέχρι την σημερινή του μορφή.

West Ham United

Ιδρύθηκε το 1895 με το όνομα Thames Ironworks. Το 1900 το άλλαξε στο West Ham ενώ λίγα χρόνια αργότερα πρόσθεσε και το United. Το πρώτο σήμα της ομάδας ήταν διαφορετικό, παρά τα 2 σφυριά που έχουν κοινο. Μετά και την αλλαγή ονόματος το σήμα ήταν μόνο τα 2 σταυρωτά σφυριά μέσα σε κύκλο, ενώ μερικά χρόνια αργότερα προστέθηκε και ο πύργος του Boylen.

Newcastle United

Η Newcastle United  Ιδρύθηκε το 1892 μετά την συγχώνευση δύο τοπικών ομάδων, των Newcastle East End  και Newcastle West End. Τα 2 πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση της η ομάδα έπαιζε με κόκκινη φανέλα και λευκό σορτσάκι, εμφάνιση του προγόνου της East End. Επειδή ομως οι περισσότερες ομάδες στο νησί αγωνίζονταν με αυτά τα χρώματα άλλαξαν την εμφάνιση τους στην κλασική φανέλα με μαυρη-άσπρη ρίγα.

Σαν σήμα αρχικά χρησιμοποιούσε το έμβλημα της πόλης. Στην συνέχεια αυτό άλλαξε και το 1976 έκανε την εμφάνιση του ένα το οποίο απεικόνιζε ένα magpie μπροστά απο το κάστρο Νόρμαν, γνωστό αξιοθέατο της πόλης, μέσα σε κύκλο και γύρω το όνομα της ομάδας.

Το 1983 απλοποιηθηκε με τα αρχικά της ομάδας NUFC και το magpie απο κάτω, το οποίο ομως πέρασε... και δεν ακούμπησε! Ετσι το 1988 σχεδίαστηκε το σημερινό σήμα βασισμένο στο πρώτο έμβλημα, με μερικές σχεδιαστικές αλλαγές.

Chelsea

H Chelsea ιδρύθηκε το 1905. Tο πρώτο σήμα της είχε έναν  απόστρατο ‘Αγγλο αξιωματικό. Το 1953 υιοθέτησε το λιοντάρι σαν έμβλημα, το οποιο σχεδιάστηκε μέσα σε κύκλο κρατώντας ένα ραβδί. Την δεκαετια του ’80 σε μια προσπάθεια εκμοντερνισμού του σήματος, κράτησαν τα αρχικά του  ονόματος CFC, βάζοντας ενα πιο ρεαλιστικό λιοντάρι να πηδά απο πανω τους. Αυτή την version έμεινε μέχρι το 2004, όταν και επέστρεψαν σε “ρετρό” εποχές και επανασχεδίασαν το σήμα του 1953 με το λιοντάρι και το ραβδί.

Manschester City

H Manchester City ιδρύθηκε το 1880 σαν St. Marks και το 1887 μετονομάστηκε σε Ardwick Association Football Club ενώ το Manschester City το απέκτησε το 1894. Αρχικά το σήμα της ήταν μέσα σε κυκλο η, σήμα κατατεθέν της πόλης, ασπίδα με το καραβι και το ρόδο του Λάνκασιρ απο κάτω και πάνω στον κύκλο το όνομα της ομάδας. Το σημερινό σήμα σχεδιάστηκε το 1997 και απεικονίζει ενα χρυσό αετό, την ασπιδα με το καράβι, στο κέντρο τα αρχικά της ομάδας και κάτω γραμμες. Στην κορδέλα απο κάτω αναγράφεται η λατινική φράση Superbia in Proelia που σημαίνει Τιμή στην Μάχη. Πάνω απο το σύμπλεγμα 3 διακοσμητικά αστέρια.

Celtic

Η απόφαση για την ίδρυση της Σέλτικ πάρθηκε σε μια συνάντηση που έγινε στις 6 Νοεμβρίου 1887 στο ναό St. Mary's Church στην East Rose Street στη συνοικία Calton της Γλασκόβης. Την ιδέα είχε ο καθολικός Ιρλανδός ιερέας του ναού, Πάτερ Walfrid, ώστε από τα έσοδα των αγώνων να ενισχύεται το φιλόπτωχο ταμείο του παιδικού συσσιτίου.

Αρχικά το σήμα της ομάδας ήταν ένας πράσινος Κέλτικος σταυρός μέσα σε κόκκινο κύκλο ραμμένο πάνω στην κατασπρη φανέλα των παιχτών. Απο το 1890 όταν και καθιερώθηκε η πρασινη ριγε ( καθετη και αργότερα οριζόντια) φανέλα, δεν είχε κάποιο σήμα πάνω. Απο το 1925 κάνει την εμφάνιση του στην δευτερη φανέλα ( άσπρη με πράσινα μανίκια) ένα μεγάλο πράσινο...τριφύλλι, ενώ λίγα χρόνια μετά υιοθετήθηκε και σαν έμβλημα. Τελικά το 1977 σχεδιάζεται το τελικό και επίσημο σήμα του συλλόγου και καθιερώνεται τελικά το τετράφυλλο τριφύλλι!

(Σημείωση: Να βγάλουμε βρώμα πως η Celtic μας έκλεψε το σήμα??) 

Real Madrid

Το ποδόσφαιρο εισήχθη στη Μαδρίτη από τους καθηγητές και μαθητές του Institución Libre de Enseñanzada, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και αρκετοί απόφοιτοι των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ. Εν έτει 1895 ίδρυσαν την ομάδα Football Sky.  Το 1900 η ομάδα χωρίστηκε σε δύο διαφορετικούς συλλόγους, τη New Foot-Ball de Madrid και την Español de Madrid. Το 1902 η Español de Madrid χωρίστηκε και πάλι, με αποτέλεσμα το σχηματισμό της Madrid Football Club στις 6 Μαρτίου 1902. Το πρόθεμα Real της αποδόθηκε από τον Βασιλιά Αλφόνσο τον 13ο τον Ιουνίο του 1927. Αρχικά το σήμα της ήταν ένα σύμπλεγμα απο τα αρχικά MFC, ενώ αργότερα τα αρχικά μπήκαν σε κυκλο παίρνοντας έτσι με την πάροδο των χρόνων την σημερινή του μορφή.

Βarcelona

Η Barcelona ιδρύθηκε το 1899. Αρχικά το σήμα της ήταν τελειώς διαφορετικό. Μόνο κοινό σημείο ήταν η σημαία της Καταλονίας και ο Σταυρός του Αγ. Γεωργίου στο κέντρο με ένα κλαδί δάφνης και ένα μυρτιάς να το περιστοιχίζει, ενώ από πάνω υπήρχε μια κορώνα και μια νυχτερίδα.

Το σημερινό σχεδιαστηκε 3 χρόνια αργότερα μετά απο διαγωνισμό και είχε αρκετες παραλλαγές μέχρι να φτάσει στην σημερινή του μορφή.

Bayern Munchen

Ιδρύθηκε το 1900 και τα χρώματα της ήταν το λευκό και το μπλε, ομως οι παίχτες έπαιζαν με λευκές φανελες και κόκκινα σορτσάκια. Αρχικά και για πολλά χρόνια το σήμα της ήταν ένα σύμπλεγμα των αρχικών BFC. Tα χρώματα της σημαίας της Βαυαρίας εμφανιζονται πρωτη φορά το 1954 όταν και αλλάζει το σήμα της, ενω το σημερινό σχεδιάστηκε την δεκαετία του ’70.

Juventus

H Juventus ιδρύθηκε το 1897 αρχικά με το όνομα Sport Club Juventus και το 1899 μετονομάστηκε σε Juventus Football Club. Πρώτο χρώμα του συλλόγου ήταν το....ροζ! Η ασπρόμαυρη ριγέ εμφάνιση υιοθετήθηκε αργότερα μετά απο λάθος αποστολή των εμφανίσεων απο την Αγγλία παραμονές παιχνιδιου. Η ομάδα τις φόρεσε, άρεσαν...κι εμειναν! Το σήμα της δεν είχε ιδιαίτερες διαφορές με την πάροδο των χρόνων, εκτος απο το γαλάζιο που υπήρχε στην πρώτη version του.

Milan

H Mίλαν ιδρύθηκε το 1899 και αρχικά είχε ως σήμα τη σημαία του Μιλάνου για να αλλάξει στην συνέχεια στο σημερινό, χωρίς να προχωρήσει στην συνέχεια σε ιδιαίτερες αλλαγές.

Saint-Etienne

H Saint-Etienne ιδρύθηκε το 1919 ως A.S.C. Saint-Etienne με το C να σημαίνει Casino.Όμως αναγκάστηκε να εξαλείψει τον όρο αυτό. Για να διατηρήσει τα αρχικά της μετονομάστηκε σε Amical Sporting Club.Το 1928 μετονομάστηκε σε Association Sportive Stéphanoise και το 1933 στο σημερινό Association Sportive de Saint-Étienne.

Lyon Olympique

Η Lyon ιδρύθηκε το 1899 αρχικά με το όνομα Lyon Olympique Universitaire, επίσημα ομως αναγνωρίστηκε σαν club μόλις το 1950! 
Αξιοπρόσεκτες είναι και οι αλλαγές που πραγματοποίησε κατά καιρους στο σήμα της.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Οταν μια ομάδα δεν προκύπτει απο συγχώνευση ή διάσπαση δύο άλλων διαφορετικών ομάδων ( όπως θα δούμε στο επόμενο μάθημα ) δεν σημαίνει οτι πρέπει να αλλάξει έτος ίδρυσης όσες φορές κι αν αλλάξει όνομα, σήμα ή χρώματα καθώς σε αυτες τις περιπτώσεις έχουμε τροποποιηση του καταστατικού της και όχι δημιουργία νέου, συνεπώς και νέας ομάδας!

Στην περίπτωση του Παναθηναικού είναι φανερό πως δεν υπάρχουν 3 διαφορετικές ομάδες, με την τελευταία να καπιλευεται την ιστορια προηγούμενων, αλλά μια η οποία τροποποιούσε το καταστατικό της και πρόσθετε σταδιακά τα στοιχεία της ταυτότητας της (όνομα-χρώμα-σήμα). Αυτό για οσους δεν καταλαβαίνουν ονομάζεται “Εξέλιξη”.

Καλο θα ήταν λοιπόν διαδώσουμε οποιαδήποτε ιστορία, κρύβοντας επιμελώς ή αγνοώντας την πραγματική άληθεια, να το ψάχνουμε λίγο καλύτερα και να μην ταίζουμε ψέμματα τον κόσμο γιατί υπάρχουν και πολλοί που τα καταπίνουν αμάσητα. Αλλά τι να κάνουμε, σαν λαός ποδοσφαιρικά είμαστε πολύ κομπλεξικοί...

Ακόμα κι αν κάποιος ισχυριστεί πως ΠΟΑ και ΠΠΟ ειναι διαφορετικές ομάδες, αφού αποχώρησε ο Καλαφάτης και διαλύθηκε στην συνέχεια ο ΠΟΑ, στην ουσία είναι η συνέχεια της αφου ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι ίδρυσαν και τις δύο. Τώρα αν το πρόβλημα τους είναι 1 χρόνος, ας μας λένε ψεύτες και οτι ιδρυθήκαμε το 1909! Χαλάλι τους...

Μετά και τα παραπάνω, όποιος επιμένει πως ο ΠΑΟ ιδρύθηκε άλλο έτος, τι να πω...ας στείλει email στην Manchester, την Newcastle και την Αrsenal για να τους ανοίξει τα μάτια και θα μείνει στην ιστορία! Οχι τίποτα άλλο, μην κοροιδεύουν και την Ευρώπη... 
Be my guest!